Praktycznie każdy sensowny wykonawca płyt fundamentowych w Polsce poleca rozwiązania płyty grzewczej. Rozróżnia się 2 typy ogrzewania w płycie: hydrauliczne i elektryczne. Każde z tych rozwiązań przewiduje umieszczenie elementów grzejnych w warstwie betonu, w celu jej nagrzania kiedy energia jest tańsza i oddawania ciepła w późniejszym czasie, lub aby po prostu wykonać większy zakres prac w jednym etapie. Pochylimy się zatem nad zasadnością tych rozwiązań.
Chcąc poprowadzić sprawiedliwą analizę porównawczą trzeba zastanowić się jakie prace należy wykonać w obu przypadkach, policzyć ich koszt a następnie należy rozważyć zalety i wady obu rozwiązań.
Załóżmy zatem, że analizujemy rozwiązanie hydrauliczne. Rury PEX ułożone będę meandrowo w obrysie pomieszczeń w tej samej odległości, z zagęszczeniem w pobliżu okien, z tą różnicą, że w przypadku tradycyjnej płyt będą one znajdowały się w wylewce zaraz pod podłogą, a w płycie fundamentowej będą wewnątrz płyty (w dolnej części płyty, zazwyczaj na dolnym zbrojeniu). Koszt ułożenia rur będzie praktycznie taki sam, korzystniej cenowo wyjdzie brak wylewki w przypadku płyty grzewczej, co stanowi koszt 45-55 zł/m2 w przypadku najpopularniejszych wylewek cementowych. Wydawać mogłoby się, że inwestor nie poniesie kosztu izolacji posadzkowej z styropianu podłogowego EPS, która jest potrzebna do przytwierdzenia rur grzewczych i stanowi izolację dla wylewki, jednak trzeba wiedzieć, że płyta grzewcza aby miała uzasadnienie ekonomiczne wymaga większej izolacji pod płytą oraz w obszarze cokołu. Aby było to wykonane solidnie i starty ciepła były relatywnie nieduże, należy rozważać izolację grubości 15-20 cm z XPS, w szczególności w obszarze cokołu płyty fundamentowej, przez który ciepło będzie wyraźnie migrowało, bowiem temperatura sąsiadującego powietrza może sięgać -20 st C. Zasadniczo izolacja XPS jest dwa razy droższa od EPS zatem zastosowanie dodatkowej analogicznej grubości (dodatkowe 10 cm) pod płytą zamiast na płycie, będzie zwyczajnie droższe o 100% w materiale, co stanowi kwotę 45 zł/m2. Nieco taniej wyjdzie układanie styropianu bowiem pod płytą będzie to i tak w dwóch warstwach tyle, że grubiej więc wykonawca nie powinien liczyć dodatkowych kosztów pracy. Ułożenie dwóch warstw izolacji EPS100 na płycie to koszt 12-15 zł/m2, które w przypadku płyty grzewczej będą zbędne. Różnica zatem jest na korzyść płyty grzewczej w kwocie około 15 zł/m2. Dodać należy, że płyta grzewcza powinna być zatarta znacznie staranniej niż to się zazwyczaj spotyka. Odchyłka wysokości nie powinna przekraczać 5 mm a sama struktura powinna być na tyle gładka aby dało się układać panele na niej. Mimo zapewnień wykonawcy, że tak będzie często kończy się wyrównaniem powierzchni przez zastosowanie wylewki samopoziomującej lub większej ilości kleju jeżeli podłoga ma być pokryta płytkami ceramicznymi. Niestety koszt wylewki samopoziomującej powoduje przekroczenie sumarycznych kosztów płyty ponad standardowe rozwiązanie. Należy zastanowić się teraz nad korzyściami i wadami poszczególnych rozwiązań.
Zaczynając od tradycyjnej płyty fundamentowej mamy następujące korzyści:
- mniejsza bezwładność cieplna – ogrzewanie szybciej reaguje na zmiany ze względu na mniejszą ilość betonu jaką grzejemy czyli unikamy przegrzewania pomieszczeń. Trzeba w tym miejscu pamiętać, że bezwładność cieplna wylewki cementowej o grubości 6-7 cm to około 4 godziny, tymczasem bezwładność cieplna 25 cm betonu C20/25 to kilka razy więcej!
- miejsce dla prowadzenia rur wodnych, kanalizacyjnych i kabli elektrycznych w warstwach posadzkowych - dzięki temu możemy wyprowadzić jedną rurę kanalizacyjną z płyty w łazience i w warstwach posadzkowych prowadzić mniejsze rury kanalizacyjne z umywalki czy prysznica, co przekłada się na oszczędności.
- większa tolerancja na błędy wykonawcze przy podprowadzeniu instalacji kanalizacyjnej w płycie – istnieje możliwość przesunięcie rury fi110 w warstwach posadzkowych, bowiem idealne osadzenie wyjścia w płycie jest bardzo trudne.
- możliwość łatwego wprowadzenia zmian w układzie wod-kan, dzięki możliwości prowadzenia rur w warstwach posadzkowych
- łatwość bezprogowego montażu drzwi tarasowych – jesteśmy w stanie zatopić ramy w posadzce w łatwy sposób
- lepsza akustyka w pomieszczeniach z racji dylatacji wylewki od ścian czyli zatrzymujemy wibracje w posadzce
Wady tradycyjnej płyty w stosunku do grzewczej:
- mniejsza pojemność cieplna układu grzewczego z racji mniejszej ilości betonu jaka akumuluje ciepło – nie jesteśmy w stanie zmagazynować aż tyle ciepła co płyta grzewcza
- więcej koordynacji prac bowiem potrzebna jest ekipa od wylewek
- dłuższa praca - wykonanie ogrzewania podłogowego w wylewce zajmie dodatkowe 2-3 dni pracy dla 100m2 domu (układanie styropianu i wylewka cementowa)
Zalety płyty grzewczej:
- większa akumulacyjność cieplna budynku co w pewnym zakresie jest zaletą dla budynków o niskiej pojemności cieplnej czyli w konstrukcji drewnianej
- oszczędności - istnieje możliwość akumulowania ciepła kiedy jest tańsze (w nocy w taryfie G12 lub z wykorzystaniem fotowoltaiki) aby je wykorzystywać w dłuższym czasie co powoduje oszczędności przy właściwym sterowaniu układem
- szybsze wykonanie – oszczędzamy 2-3 dni w stosunku do wykonania tradycyjnej wylewki na styropianie EPS
- mniej koordynacji – nie potrzebujemy angażować kolejnej ekipy od wylewek
Wady płyty grzewczej:
- dyskomfort temperaturowy - większa akumulacyjność cieplna wiąże się z regularnym przegrzewaniem pomieszczeń, bowiem nagrzana masa betonu oddaje ciepło z dużą bezwładnością (co najmniej kilkanaście godzin). Uciążliwe jest to przede wszystkim kiedy szybko zmienia się temperatura na zewnątrz lub zaczyna świecić intensywne słońce, które szybko nagrzewa wnętrze tzw. efektem szklarniowym
- kłopotliwe i droższe prowadzenie przewodów hydraulicznych i elektrycznych bowiem nie można ich schować w warstwach posadzkowych. Istniej możliwość bruzdowania płyty fundamentowej ale jest to uciążliwe czyli drogie, co do przewodów elektrycznych to zwykle prowadzi się je sufitami ale to wiążę się z około 15-20% większym zużyciem kabli
- problem z montażem bezprogowym drzwi balkonowych – istnieje możliwość wykonania zagłębienia w płycie na potrzeby niższego osadzenia drzwi ale jest to rozwiązanie generujące kłopoty wykonawcze, w szczególności ciepły montaż ramy okiennej jest znacznie utrudniony, w praktyce większość osób montuje drzwi balkonowe i wejściowe na płycie licząc się z większym progiem do przekraczania.
- gorsza akustyka - nie ma masy wylewki odizolowanej antywibracyjnie od ścian budynku co przekłada się na gorszą akustykę w pomieszczeniach
- zazwyczaj jest to rozwiązanie stanowczo droższe od standardowej płyty mając na uwadze późniejsze zmiany układu wod-kan, korekty błędów przy ułożeniu rur wod-kan czy przygotowanie podłoża do układania podłóg
- brak możliwości klejenia podłóg drewnianych - okazuje się, że praktycznie nikt nie wspomina o problemie wilgotności betonu w grzewczej płycie fundamentowej. Okazuje się, że dopuszczalny poziom wilgotności betonu aby przykleić poprawnie podłogę drewnianą wynosi 1,8% tymczasem znamy sytuacje, że po 4 miesiącach wygrzewania płyty fundamentowej wilgotność nie spadała poniżej 2,5% w związku z czym wykonawca nie zgadzał się na wykonanie podłogi. Szacuje się, że grzewcza płyta fundamentowa potrzebuje aż 1000 dni aby osiągnąć wilgotność wierzchniej warstwy betonu na poziomie 2% co i tak jest nieco za dużo dla ogrzewania podłogowego.